Treindienstsoort

Omschrij­ving: InterCity, InterRegio (sneltreinen), Agglo-Regio (stoptrein), Sprinters (stoptrein), Light rail en goederentreinen. Treinen behoren tot dezelfde treindienstsoort omdat ze dezelfde treindienst rijden (bijv. IC of IR), niet omdat ze tot hetzelfde treintype (bijv. IC3 of mat "64) behoren.
Toelichting:In gewoon mensentaal is staat treindienst voor het soort trein die in het spoorboekje staat. Voor woordgebruik van binnenlandse reizigers is dat InterCity, Sneltrein en Stoptrein. De NS gebruikt daar liever iets 'nettere' woorden voor. Voor internationale reizigers komen daar nog bij de EuroCity, de internationale trein, de slaaptrein, de autotrein, enz. De Thalys is een merknaam voor een EuroCity naar België en verder.
 

Relevante begrippen behorend bij 'Treindienstsoort'

 

InterCity (IC)

Om­schrij­ving:  InterCity-trein zoals die nu in Nederland wordt geëxploiteerd, met stops op een vast aantal stations.
Links: Rail 21, treindienstsoort, InterRegio (IR), Agglo-Regio (AR)


 

InterRegio (IR)

Om­schrij­ving:  InterRegio-trein (in het spraakgebruik "sneltrein").
Toelich­ting:  Een snelstrein is een stoptrein die op minder tussenliggende stations stopt/halteerd dan een stoptrein. De frequentie van het halteren is afhankelijk van de dienstregeling. Het aantal stops kan op een traject gedurende de dag variëren.
De directie NS Reizigers heeft in een brief van 22 okt 1997 aan alle NS-ers gevraagd 'het begrip Interregio (IR) in geen enkele interne en externe uiting' meer te gebruiken. Het binnenlands treinverkeer kent voortaan 3 treinsoorten: Intercity, Sneltrein en Stoptrein.
Links: Rail 21, treindienstsoort, InterCity (IC), Agglo-Regio (AR), sneltrein, stoptrein


 

Agglo-Regio (AR)

Om­schrij­ving:  Agglo-Regio trein, een trein die bijna overal stopt.
Toelich­ting:  In gewoon mensentaal beter bekend als 'stoptrein'. Vanaf 2007 noemt de NS deze treindienstsoort 'sprinter'.
Links: stoptrein, sprinter, Rail 21, treindienstsoort, InterCity (IC), InterRegio (IR)


 

Sprinter

Om­schrij­ving:  Sprinter heeft twee betekenissen.
  • naam van treintrein voor stoptreindiensten. De eerste serie van 15 treinstellen zijn ingezet vanaf 1975 op de Zoetermeerlijn.
  • de naam een treindienstsoort sinds de dienstregeling van 2007. Dit is een treindienst die (bijna) overal stopt/halteert. Met ingang van de dienstregeling 2007 noemt NS Reizigers haar stoptreinen 'sprinter'.
Toelich­ting: 
  • Deze sprinter bezat met uitstekende light-rail eigenschappen: hard optrekken en hard remmen. Het was toedertijd NS' lichtste heavy-rail oplossing voor het aanbieden van metro-diensten. Eerst ingezet op de Zoetermeerlijn. Later is drie-baks materiaal van het zelfde ontwerp bijgekocht om deze in te zetten op andere korte lijnen in de randstad.
    De Sprinter kon zo hard optrekken en remmen dat deze binnen een paar jaar na oplevering moest worden begrensd. Niet alleen moesten elke 2 weken de stalen banden worden vervangen (is extreem). Ook werd het ziekteverzuim bij het personeel te hoog. Personeel kreeg overmatig last van rugklachten en werd aangeraden te blijven zitten totdat de trein op snelheid was.
  • De naam Spinter als treindienstsoort is afgeleid van de gelijknamige trein uit 1975. Om de naam 'stoptrein' te vervangen door sprinter, is een poging van NS Reizigers om 'positiever' te communiceren. NS Reizigers had begin 21-eeuw grote problemen met haar performance. Terwijl de directie zich suf rekende om rijk te worden van een beursgang (niet gelukt), nam het aantal reizigerkilometers flink toe. NS wilde haar monopolie positie behouden op de winstgevende intercity-lijnen. De politiek wilde daarin alleen mee, als reizigers wat blijer werden. Daarom heeft NS besloten positiever en vaker te communiceren. Bij vertragingen wordt niet meer de 'vertraging' van de nieuwe vertrektijd omgeroepen, maar wordt de latere 'aankomsttijd' aangekondigd. Scheelt weer een paar minuten. Stoptrein worden Sprinters, want dat klinkt sneller. Tenminste als je niet bekent met het beroerde comfort van dit treintype. Bij een eerder poging de stoptrein van een PR-vriendelijke naam te voorzien werd de trein 'Agglo-Regio trein' gedoopt. Maar dat bekte niet zo lekker als stoptrein, dus verdween dat weer.
Links: stoptrein, Agglo-regio (AR), treindienstsoort


 

Stoptrein

Om­schrij­ving:  "Treinsoort uit het binnenlands treinverkeer die (bijna) overal stopt".
(bron: Brief van directie NS Reizigers datum: 22 okt '97)
Toelich­ting:   
Lijkt bijv. op: Stoptrein plan V.
In het kader van Rail 21 wilde NS af van het woord stoptrein en werd het woord Agglo-Regio geintroduceerd. Vanaf 2007 wil de NS nog steeds van het woord stoptrein af. Daarom is in de dienstregeling het woord 'stoptrein' vervangen door 'sprinter'. Wie weet gaat het deze keer wel werken?
Links: sprinter, treindienstsoort, sneltrein, Agglo-Regio (AR)


 

Light rail

Om­schrij­ving:  Een railgebonden openbaar vervoersysteem, dat ligt tussen de klassieke treingebruik aan de ene kant en een metro/sneltram aan de andere kant.
Lightrail is een tussenvorm van tram, trein en metro en kan zowel op het treinspoor (normaal spoor) als op het metro- of tramnet rijden. Lightrailvoertuigen kunnen sneller van halte naar halte bewegen. Dit komt doordat de voertuigen lichter zijn dan de huidige treinen.
Toelich­ting:  Het begrip Light Rail is door politiek gewijzigde inzichten plotseling rond 1997 actueel geworden als oplossing voor de problemen met streekvervoer. Voor de politiek leek het een nieuwe uitvinden om oude problemen op te lossen, maar verkeerskundig is er niets nieuws onder de zon. De sneltram Utrecht-Nieuwegein is het beste bestaande voorbeeld in NL van Light Rail in Nederland. Een lichte trein op spoorstaven met normale spoorbreedte.
Resent voorbeeld zijn de Siemens treinen van Oostned. Dit zijn tram achtige treinen. Net wat zwaarder dan een tram, maar rijdend op normaal spoor.
Ander voorbeeld zijn de eerste sprinters van eind 70-er jaren). Deze treinen konden zo hard optrekken en remmen, dat conducteurs last kregen van hun rug. Zij kregen het advies na het sluiten van deuren eerst even te gaan zitten. Naast mensenlijkleed had de techniek het zwaar. De ijzeren banden sleten zo hard, dat twee wekelijks onderhoud vereist was. Uit kostenoverwegingen heeft men uiteindelijk de krachten moeten temperen. Er werden begrenzers geplaatst en men heeft ervoor gekozen de trein te verzwaren. Twee baks sprinters werden drie baks, simpel een niet aangedreven bak er tussen te plaatsen.
Samengevat: Mogelijk is Lightail het politieke wonder, er is niets nieuws onder de zon. Sterker nog: in het verleden waren dergelijk snelle treinen eerder een probleem dan een oplossing. We zullen t.z.t. zien of de beoogde reistijdverbetering wel reeël is gebleken. Verkeerskundig is dat niet erg waarschijnlijk.
Links: treindienstsoort, spoorbreedte


 

Hogesnelheidstreindienst

Om­schrij­ving:  Een treindienst uitgevoerd met hogesnelheidstreinen tussen twee steden en/of gebieden.
Links: hogesnelheidstrein, treindienstsoort