Spoor

Omschrij­ving: Twee spoorstaven, zodanig geconstrueerd dat er railvoertuigen op kunnen rijden.
Toelichting:Het spoor is het geheel van spoorstaven. Het maakt daarbij niet uit hoe deze spoorstaven vastgehouden worden. Denk aan verschillende soorten dwarsliggers in ballast of een ingegoten spoorstaaf constructie (spoorstaven met een kunststof "vastgegoten" in beton).
 

Relevante begrippen behorend bij 'Spoor'

 

Spoorwijdte

Om­schrij­ving:  Afstand tussen de binnenkanten van de linker en rechter spoorstaaf van één spoor, gemeten op 14 mm onder het denkbeeldige vlak dat bovenop beide spoorstaven. In Nederland en het grootste deel van Europa 1435 mm, ook wel normaal spoor genoemd in tegenstelling tot smal of breed spoor.
Toelich­ting:  (Pas op voor verwarring met spoorbreedte)
Links: spoor, spoorbreedte, spoorafstand


 

Spoorbreedte

Om­schrij­ving:  Afstand tussen beide spoorstaven van één spoor, gemeten van hart spoorstaaf tot hart spoorstaaf. In Nederland is de spoorbreedte 1,50 meter. (normaal spoor geheten)
Toelich­ting:  (Pas op voor verwarring met spoorwijdte).
Links: spoorwijdte


 

Contrarail

Om­schrij­ving:  Een geleiderail ter hoogte van de spoorstaaf aan de binnenzijde van het spoor gemonteerd. Er zijn twee gebruikstoepassingen:
  • Voorkomen dat een een wielstel tussen het spoor terecht komt, toegepast bij erg kleine boogstralen, zie de toelichting. De geleide rail kan een- of tweezijdig worden toegepast afhankelijk van de verkanting.
  • Voorkomen dat bestrating van overwegen of emplacementen tussen het spoor te dicht bij de wielen komt.
Toelich­ting: 
  • De reden dan een contra-rail in zeer kleine boogstralen wordt toegepast heeft de volgende achtergrond: In zeer scherpe bogen wordt een spoorverwijding toegepast om te de wrijving van de wielflenzen tegen de spoorstaaf te verminderen. Echter zware treinen in combinatie met flink afgesleten wielflensen kunnen daardoor tussen het spoor zakken en het spoor ernstig beschadigen. Om te voorkomen dat het wiel van de spoorkop afloopt, wordt aan de binnenzijde van de buitenspoorstaaf een contrarail geplaatst. Deze moet het wiel tegenhouden. Immers de binnenzijde van de wielflens zal normaal gesproken niet slijten en behoudt gedurende de levensduur vele malen beter haar specificaties.

    De contrarail wordt gemaakt van een flink stuk ijzer, bijvoorbeeld een u-profiel of een oude spoorstaaf (hergebruik bij materiaal schaarste). En vroeger konden de hoogovens nog niet zo goed overweg met staalschroot. Als men oude spoorstaaf hergebruikte, werd dit een strijkspoorstaaf genoemd ter onderscheidt van een gewoon geplaatste spoorstaaf. Een horizontaal ingeklemde spoorstaaf waartegen het vertikale vlak van de wielfles aanstrijkt als de (goederen-)trein met een te lage snelheid door de boog rijdt en de binnenspoorstaaf belast. De vroegere spoorstaaf ontwerpen zoals NS46 zijn iets soepeler en "buigen mee" bij belasting.
    "Moderne" spoorstaven zoals UIC54/UIC60 zijn veel stijfer en buigen minder. Hierdoor zal een toch al wijd aangelegde krappe boog, minder soeplesse bieden om een afgesleten wielstel tussen het spoor te laten zakken, als deze flink tegen een van beide spoorstaven drukt.

    Bij nieuwbouw en wissels gebruikt men tegenwoordig liever u-profielen in de fucntie van contrarail
     
  • Voor tramsporen die vaak in bestrating worden aangelegd is een speciale spoorstaaf ontworpen, die de bestrating op afstand houdt.
    Als het spoor tussen de bestrating ligt (overwegen, emplacementen, enz.) of ter plekke van wissels gebruikt met ook contra-rails aan de binnenzijde. Bij gebruik van Stelcon overwegplaten in overwegen, wordt de functie van de contrarails door de plaat uitgevoerd.
Links: spoor


 

Ballastspoor

Om­schrij­ving:  Bovenbouwconstructie met ballastbed.
Links: bovenbouwconstructie, ballastbed, ballastloosspoor


 

Ballastloosspoor

Om­schrij­ving:  Elke vorm van een spoorconstructie, waarbij geen losse ballast wordt toegepast.
Links: ballastspoor, ingegoten spoorstaaf constructie (ISC)


 

Spoorafstand

Om­schrij­ving:  Horizontale afstand tussen twee sporen, van hart spoor tot hart spoor.
Links: spoorwijdte, spoorbreedte, spoor, hart-op-hart