Fileleed oplossen door spreiding van de piekbelasting

Spreid de wegbelasting beter over tijd, doelgroep en beschikbare wegen. Waarschijnlijk de goedkoopste oplossing voor files, maar hoe doe je dat als overheid?

Onderstaande oplossingen moeten ervoor zorgen dat huidige beschikbare infrastructuur beter wordt gebruikt. Het gaat hierbij met name over het spreiden van woon-werk verkeer. Het gaat om maatregelen die geen extra asfalt vereisen.

Spreiding in de Tijd

• Een betere verdeling van de voertuigen over tijd kan op verschillende manieren. Voorbeelden zijn: thuiswerken, variabele werktijden, latere ochtendopening van de winkels.

Proefbalon: Een voorstel is om de collectieve 32-uurs werkers (o.a. ambtenaren CAO) pas na 9.30 uur te laten beginnen met werken. Ook kan gedacht worden om mensen gespreid door de week hun vrije dag op te laten opnemen, dus niet hoofdzakelijk vrijdag. Immers is de donderdagavondspits de drukste avondspits. Spreiding in reistijden kan behoorlijke verlichting meebrengen, maar zijn helaas niet controleerbaar en zullen daarom in overleg voorgesteld moeten worden.

Spreiding over Doelgroepen

• Zorg voor meer samengebruik van voertuigen. Te denken valt aan bussen en VAN's. In Amerika spreekt men ook over VAN-poolen. Een VAN is een personenbusje dat een stuk luxueuzer is dan een gewoon personenbusje, waardoor de nadelen van publiek openbaar vervoer ondervangen worden. VAN-poolen werkt hetzelfde als carpoolen waar men verzamelt op een carpoolplaats. VAN-poolen heeft in Amerika flinke fiscale voordelen voor zowel de werknemers als de werkgevers die geacht worden de faciliteiten te organiseren. Ook mogen deze VAN-busjes gebruik maken van aparte rijstroken. In Nederland zou men deze busjes op de vluchtstrook moeten toelaten en dezelfde gebruiksrechten moeten geven als taxi's in de stad. Alleen op die manier geef je de gebruikers ook een flink reistijd voordeel, wat het ongenoegen van het reizen met anderen op vaste tijdstippen moet compenseren. Wat betreft de wettelijke complicaties (Carpoolen is daardoor mislukt) kan je de VAN het beste behandelen als taxi met een blauwe of een andere kleur kentekenplaat die alleen in Nederland mag worden gebruikt.

Spreiding over Wegen (waar geen file staat)

• Een betere verdeling van de voertuigen over het autosnelwegennetwerk. Veruit het grootste deel van de autosnelwegen bevat nooit files. Als je de wegbelasting over de tijd en ook de ruimte kan verdelen is het mogelijk het wegennetwerk veel beter te gebruiken. Met name de automobilist die langere afstanden rijdt heeft vele mogelijkheden om een alternatieve route te kiezen die ca. 10 minuten langer is. Veel files en zeker de files tengevolge van geblokkeerde rijstroken (ongelukken en werkzaamheden) leveren veel meer hinder op dan 10 minuten reistijdverlies. Juist de omrijders zorgen ervoor dat het netwerk beter benut wordt zonder dat het de staat geld kost. Tegelijkertijd zal de file minder lang worden voor de anderen. Ten onrechte past dit niet in een -tot voor kort geprezen- beleid van "autootje pesten". Sterker nog, de informatie die aan de automobilist gegeven wordt kan volledig en beter door private partijen verzorgd worden, mist zij over de brondata van de autosnelwegen mogen beschikken.
• De verkeersinformatie kan veel beter. Op de lange afstanden is omrijden vaak een reële optie, maar dan moet de verkeersinformatie voor de automobilist wel veel beter. Nu wordt dat gedaan door het TIC en deze heeft de neiging een positief beeld te geven van de fileleed, zeker bij ongelukken is mijn ervaring. Commerciële partijen mogen uitsluitend de door de TIC geaccumuleerde gegevens gebruiken welke met de hand zijn ingevoerd en niet de originele brondata. Op basis van deze data is het niet alleen mogelijk omrijroutes te berekenen maar kunnen ook de files tot 15 minuten van tevoren worden voorspeld, aldus een recent promotieonderzoek. Helaas heeft alleen de ANWB de beschikking gekregen over de brondata waarmee zij de rood/roze gekleurde wegvakken op haar website kan laten zien. De monopolypositie van TIC en ANWB moet veranderen om ervoor te zorgen dat de automobilist ook het wegennetwerk beter kan benutten in geval van file.