Hoe files te verergeren?
Geloof het of niet: sommige mensen zijn blij met méér files!
- denk aan de automobilist: even rust, geen collega's,
geen problemen, geen jengelende kinderen, enz.
- denk aan de idealist die files verwelkomt vanwege zijn politieke idealen
- of denk aan de onkundige mens, de oportunist, kortom de politicus, de Henk
Westbroek van Nederland. Want de politicus wordt gekozen voor zijn beloftes,
hoe leeg ook.
Politicus toch niet zo dom
Files zijn onoplosbaar! Fortuijn zei dat ook, maar anderen weten dat ook heel
goed.
- Er is eigenlijk geen prettiger vervoermiddel op middellange afstanden dan de auto.
- Beter openbaar vervoer is een illusie.
Beter kan altijd, maar Nederland heeft een zeer goed OV.
De geweldige bevolkingsdichtheid maakt dat mogelijk.
Toch hoeven politici mijn inziens zich niet zo enthousiast te richten
op het verergeren van het fileproblemen.
Hieronder een aantal door hen met succes toegepaste methoden.
Hoe files te verergeren is eenvoudig
Hieronder een aantal methoden om de vertraging ten gevolge van files te laten toenemen.
Wat hieronder staat is met een politieke logica zeer logisch,
maar inhoudelijk op zijn minst 'onhandige acties'.
Waarschijnlijk bedoeld om de kiezer hoop te geven,
en stemmen te trekken bij de volgende verkiezingen.
- Maak autobezit aantrekkelijk, bijvoorbeeld door de kosten van
het bezit te verschuiven naar het gebruik ervan (kilometerheffing met
een vaste kilometerprijs).
Er is zonder twijfel nog een hele groep mensen
die graag net zoals de buurman een auto voor de deur wil hebben,
maar het nog niet kan betalen.
Zo heeft in tegenstelling tot de gegemiddelde Amerikaan
nog niet elk rijbewijsbezitter een eigen auto.
Maar die tijd komt snel naderbij.
Uit metingen over de afgelopen 50 jaar blijkt elke auto gemiddeld elk jaar
tussen de 15.000 en 16.000 kilometer rijdt.
Deze afstand is verrassend stabiel over de jaren heen gebleken,
ondanks de invoering van allerlei kostenverhogingen bovenop de inflatie.
De stijgende olieprijs en het kwartje van Kok en de extra accijnzen daarna hebben
deze "gouden regel" niet kunnen verschuiven.
En ook de enorme groei in het aantal auto's,
zeker gezien de tegelijk gematigde bevolkingsgroei is niet getemperd.
Het is 'moedig' te denken dat kilometerheffing dat wel zal bereiken.
Het zal hoogstens de woon-werkrelatie beïnvloeden
Door de enorme stabiliteit van dit kilometeraantal per jaar per auto,
is er geen enkele reden aan te nemen dat auto's ooit minder kilometers gaan rijden.
Het gebruik van de auto is wat economen noemen "prijsinelastisch".
Daarnaast is elke extra auto is een aanslag op de ruimte, zowel in de
stad (parkeergelegenheid) op de wegen en op de files. Om over de negatieve
milieueffecten nog te zwijgen zoals uitstoot van CO2, het belangrijkste
broeikasgas.
- Compliceer of pas de wetgeving regelmatig aan,
't zal de concurrentiekracht van lokaal gevestigde en vaak kleinere bedrijven verzwakken.
Grote firma's kunnen juist synergievoordelen boeken op administratief, juridisch en
ICT gebied bij een steeds veranderende wetgevingsinzichten.
Grote bedrijven brengen hun personeel liefst zoveel mogelijk samen in grote kantoren.
De beste bouwlocaties voor (nieuwe) grote kantoren vind daar waar de auto bereikbaarheid
beter is dan in de het centrum.
Autobereikbaarheid is zeer belangrijker om de beste werknemers te kunnen aantrekken.
Goede werknemers verdienen een goed salaris en rijden graag in een (lease)auto.
Grote bedrijven aan de rand van de stad ontlasten het centrum, maar zorgen
voor de concentratie van werkplekken.
Daarnaast biedt nieuwbouw de kans om lokale vestigingen weer samen te voegen.
Zeker ook de fusiereeks van afgelopen jaren heeft ertoe geleid dat bedrijven
uit het centrum trokken en zich verder van de woonplaatsen zijn gaan vestigen.
Er zijn maar heel weinig grote -niet overheids gerelateerde- bedrijven,
die hun kantoor willen in de buurt van optimaal openbaar vervoer
als dat ten koste van de autobereikbaarheid gaat.
- Meer asfalt aanleggen. Meer asfalt zal de aantrekkelijkheid van de
auto verder vergroten ten opzichte van haar concurrenten. Ook in Nederland
zijn verschillende cases bekent waarin een capaciteitsuitbreiding van knelpunt
een ongelofelijke verkeersgroei met zich meebracht. Bijvoorbeeld de bouw
van de nieuwe Brienenoordbrug leverde in drie jaar tijd een verkeerstoename
van 70% op. Dat is veel meer dan werd verwacht op basis van de beschikbare
alternatieven die er waren. Het knelpunt is hier zowel in Noordelijke
als in Zuidelijke richting ongeveer 5 kilometer verschoven. Op deze locaties
treden nu dezelfde dagelijkse problemen op als destijds voor de van
Brienenoordbrug, al hebben beide een andere naam zodat ze minder opvallen
in het nieuws.
- De binnenstad autoluw maken en/of het aantal toegestane parkeerplaatsen
per kantoor verder reguleren. De nog aanwezige bedrijven
krijgen moeite om personeel te werven en om haar klanten op bezoek te laten
komen. Zij zullen naar de rand van de stad verhuizen waar prachtige kantoren
gebouwd zijn met grote parkeerplaatsen vlak naast de snelweg. Want de
meeste werkende maken graag gebruik van hun auto omdat zij op die manier
hun schaarse tijd zo nuttig mogelijk kunnen besteden. Vooral in de zakenwereld
is er altijd een zakelijk evenwicht te berekenen tussen reistijden (files)
en de verhuiskosten naar een nieuwe vestiging. Moderne manager laten zich
niet meer houden aan de nostalgie van een mooi en onbereikbaar kantoor in
de stad. Voorbeelden van niet goed bereikbare binnensteden en hun
verpaupering zijn in Amerika ruim voorhanden, vaak de downtowns.
- Steden beter ontsluiten via de snelwegen. Dit gebeurt door het aanleggen
van extra op- en afritten waardoor gemeente minder verbindende wegen op hun
eigen grondgebied hoeven aan te leggen (en te onderhouden). Op korte termijn
een prima en zuinig beleid van de gemeente. Op de lange termijn zullen de
snelwegen rond de stad dicht slibben, waardoor kantoren en winkels hun heil
elders zullen gaan zoeken. Ook de doorgaande reizigers zullen in de file
komen waardoor Nederland zijn aantrekkelijkheid voor bedrijven zal zien
dalen. In een aantal buitenlanden zijn "weidewinkels" een behoorlijk
gebruikelijk en commercieel aantrekkelijke oplossing voor deze problematiek.
De eerste winkels zijn recent in Nederland geopend ondanks een algemeen
verbod op dit soort winkels.
- Openingstijden van scholen, winkels en overheidsgebouwen gelijk schakelen
met de kantoortijden. Hoe meer mensen op dezelfde tijd ergens moeten zijn,
hoe meer mensen tegelijkertijd gaan reizen, dus hoe groter het fileleed. Uit een
onderzoek bleek dat maar liefst 40% van de mensen op een uitvoegstrook richting
Amsterdam in die file stond om bijtijds te kunnen winkelen in het centrum.
Dit onderzoek werd ca. 20 jaar geleden gehouden aan de rand van Amsterdam
op een uitvoegstrook met een zeer frequente ochtendfile.
- Voorstel: De vakantie periodespreiding terugdraaien.
Juist door de spreiding van de vakanties is er veel winst geboekt in minder files.
Gedurende de vakantie weken zijn de autosnelwegen behoorlijk leeg.
Omgekeerd zijn de maanden waarin het minste mensen op vakantie
gaan significant de drukste file maanden.
Denk aan eind oktober/november en eind maart/april.
De maanden waarin de vakanties op het laagste peil staan.
- Bestaande rijstroken opofferen aan doelgroeprijstroken (lees busstroken)
(m.n. in de steden).
In veel gemeentes zijn bestaande rijstroken ingeruild voor busstroken.
Zolang de bussen tezamen meer reizigers (mensen) vervoeren
dan eerst in auto's over die rijstrook werden vervoerd, is de gedaante
wisseling als een capaciteitsuitbreiding te zien.
In de meeste gevallen is het echter "autootje pesten" met als gevolg dat de stad een minder
aantrekkelijke vestigingsplaats wordt voor bedrijven,
waardoor de gezondste bedrijven verhuizen naar de rand van de stad of een andere stad.
De slechtste zullen achterblijven, omdat zij te weinig buffers hebben voor de noodzakelijke investering.
Hoe graag we het ook anders zouden willen zien, de goede
personeelsleden zullen vaak over een auto willen beschikken om bijvoorbeeld
overdag klanten te kunnen bezoeken.
Als deze goede mensen een baan op een
prettigere reisafstand/reistijd zullen vinden, zijn ze weg!
Het bedrijf kan dan de moeilijke uitdaging aan om gelijkwaardige vervangers te vinden.
Joos Lambrechtsen
okt 2001, bijgehouden t/m 2014